Lata 30. XX wieku były dla młodej Czechosłowacji okresem wielkich wyzwań. Kryzys gospodarczy spowodowany Wielką Depresją (ang. Great Depression) przyniósł ogromne bezrobocie i ogólną stagnację. Gdy najtrudniejsze czasy minęły, społeczeństwo – szczególnie młodzi ludzie – zapragnęło przygód, podróży i nowych doznań. Właśnie z tego ducha buntu i tęsknoty za wolnością narodziła się niesamowita wyprawa czterech śmiałków, którzy w 1936 roku wsiedli do Škody Rapid i ruszyli na północ – aż za koło podbiegunowe.
Główną postacią opowieści jest właściciel i kierowca samochodu, 23-letni student prawa Vladimír Štůla. Dołączyli do niego trzej przyjaciele, z których każdy żartobliwie przypisał sobie rolę „załogi” w albumie: Štůla jako lider i kierowca, Bohumír Pokorný jako skarbnik, fotograf i krawiec, Bohumil Zahradník jako kierownik zakwaterowania i drukarz, a Ladislav Týra jako nawigator, mechanik i kamerzysta (od lewej do prawej: Pokorný, Štůla, Zahradník, i Týra)
Ta niezwykła historia została uwieczniona w ręcznie oprawionym albumie fotograficznym, który dziś stanowi cenną część archiwum Škody Auto. Oprócz unikatowych zdjęć z podróży zawiera on również odręczne podpisy, wycinki prasowe oraz mapę z narysowaną trasą – śladami przebytych kilometrów i emocji, jakie im towarzyszyły.
Ekspedycja rozpoczęła się 25 czerwca 1936 roku w Pradze. Wyprawa nie była spontanicznym pomysłem – Škoda Auto wsparła ją finansowo, przeznaczając 20 tysięcy koron na „promocyjny przejazd za koło podbiegunowe oraz udział w rajdzie olimpijskim”. Trasa prowadziła przez Niemcy i Danię do Skandynawii, przez stolice Szwecji i Norwegii aż do Trondheim, a potem jeszcze dalej na północ. Najbardziej wymagającym etapem była podróż do koła podbiegunowego – 868 kilometrów bez postoju, pokonanych 11 lipca. Ten ekstremalny odcinek testował wytrzymałość nie tylko samochodu, ale i jego pasażerów.
Najbardziej wysuniętym na północ punktem podróży był port Liinakhamari, położony nad Oceanem Arktycznym, wówczas należący do Finlandii. Zaledwie trzy lata później, w wyniku wojny zimowej z ZSRR, Liinakhamari i znaczna część tego regionu zostały utracone przez Finów.
Po zdobyciu północy, podróżnicy ruszyli z powrotem na południe, przez fińskie miasta Ivalo i Tornio. To właśnie stamtąd rozpoczęli kolejną przygodę – udział w międzynarodowym rajdzie gwiaździstym, którego finał miał miejsce w Berlinie podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich.
Škoda Rapid otrzymała numer startowy 43 spośród 154 załóg. Uczestnicy rajdu musieli przestrzegać rygorystycznych zasad – każdego dnia można było zdobyć punkty tylko w jednym punkcie kontrolnym, oddalonym co najmniej o 250 kilometrów od poprzedniego. Trasa prowadziła przez Łotwę, Litwę i Prusy Wschodnie, gdzie załoga zameldowała się w Królewcu (dzisiejszy Kaliningrad), a następnie przez niemieckie miasta: Świnoujście, Lubekę, Wilhelmshaven, Wittenberg i Lübbenau. Meta znajdowała się na berlińskim torze wyścigowym Avus – tym samym, na którym odbył się m.in. olimpijski maraton.
Tam, po zakończeniu rajdu, cała załoga została uroczyście powitana. Choć początkowo zajęła drugie miejsce za niemiecką ekipą startującą z Aten, ostateczne wyniki przyniosły niespodziankę – zwycięstwo i złote medale dla czechosłowackiej załogi.
Po powrocie do Pragi uczestników przyjął Czechosłowacki Klub Automobilowy. Otrzymali puchar, osobiste podziękowania od dyrektora generalnego Škody oraz… serię znaczków pocztowych z ich podobiznami. Ich przygoda stała się symbolem odwagi, pasji i możliwości, jakie oferował samochód – nawet w trudnych czasach.
Dziś ta opowieść przypomina o duchu podróży i wolności, jaki przez dekady towarzyszył marce Škoda. Wystarczyło tylko załadować auto, złapać mapę i ruszyć przed siebie. Niestety, już trzy lata po tej wyprawie wybuchła II wojna światowa, która na długo odebrała ludziom marzenia o takich wyprawach.
Źródło, Zdjęcia: Škoda
